Motoryka (Zręczność) dlaczego jest ważna dla dzieci?
Motoryka (Zręczność) dlaczego jest ważna dla dzieci?
Termin "zręczność" jest często używany w odniesieniu do zdolności motorycznych dłoni, palców i ruchy ciała. Motoryka to zespół skoordynowanych działań człowieka mających na celu wykonywanie precyzyjnych (dokładnych), drobnych ruchów, przy udziale układu nerwowego, mięśniowego, kostnego i wzrokowego. Neurobiolodzy i psycholodzy zajmujący się badaniem mózgu już dawno zauważyli związek między rozwojem drobnych i dużych umiejętności motorycznych i ich wpływem na fizyczny i umysłowy rozwój dziecka. Dzieci z lepiej rozwiniętą motoryką małą mają lepiej rozwinięty mózg i takie dzieci wyróżniają się z tłumu, zadziwiają swoimi umiejętnościami i zdolnościami. Dobrze rozwinięta motoryka ogólna pomaga wykonywać wszystkie rodzaje czynności ze zręcznością i bez dużego wysiłku fizycznego.
Aby lepiej odpowiedzieć na pytanie: Dlaczego są ważne umiejętności motoryczne dla dzieci? Proponujemy przyjrzeć się bliżej wpływowi drobnych i dużych zdolności motorycznych na rozwój dziecka.
Motoryka duża
Umiejętności w zakresie dużej motoryki odpowiadają przede wszystkim za umiejętności ruchowe. Bieganie, chodzenie, skakanie, pielęgnacja (i tak dalej) to czynności, które wymagają pracy mięśni. Wszystkie te czynności wymagają koordynacji i ruchu całego ciała. Umiejętności motoryczne obejmują również koordynację ręka-oko, która jest potrzebna do interakcji z różnymi przedmiotami.
Umiejętności te stają się podstawą wytrzymałości dziecka. Niedostateczny rozwój motoryki dużej powoduje, że dziecko nieustannie zmaga się z problemami, wkładając zbyt wiele wysiłku w wykonywanie działań, które dla innych dzieci byłyby bardzo łatwe.
Trudności, jakie napotyka dziecko z zaburzeniami motoryki dużej
- Trudności w opanowaniu umiejętności samoobsługowych (wiązanie sznurowadeł, zapinanie guzików, posługiwanie się sztućcami itp.)
- Niezdarność (dziecko często upada, potyka się, często rozlewa lub dotyka sztućców podczas jedzenia itp.
- Niski poziom energii, częste zmęczenie i apatia.
- Trudności w utrzymaniu postawy siedzącej (np. przy biurku w szkole), co w przyszłości będzie miało wpływ na zdrowie kręgosłupa i postawę ciała)
- Trudności z nauką rysowania lub pisania przez dłuższy czas (dziecko szybko się zmęczy i będzie miało trudności z nauką)
Wszystkie powyższe trudności, z którymi boryka się dziecko z powodu słabo rozwiniętej motoryki ogólnej, wpływają na niską samoocenę. W przyszłości może to powodować trudności w nawiązywaniu kontaktów towarzyskich z rówieśnikami.
Motoryka mała
Umiejętności w zakresie motoryki małej mogą obejmować różnorodne ruchy i gesty, od najprostszych (chwytanie przedmiotu ręką dziecka) do najbardziej złożonych (rysowanie, pisanie). Od urodzenia należy pracować nad rozwojem drobnych umiejętności motorycznych. Poprzez rozwijanie drobnej motoryki palców oddziałujemy na narządy wewnętrzne organizmu. Ćwicząc palce, wywieramy silny wpływ na funkcjonowanie kory mózgowej. Wszystkie te ćwiczenia są bardzo korzystne dla dziecka. Dłonie stają się bardziej ruchliwe i zręczne, a sztywność rąk znika, dzięki czemu przedszkolaki są przygotowane do nauki pisania. Rozwój drobnej motoryki pomaga dzieciom nabyć wiele umiejętności potrzebnych na co dzień.
Dzisiaj eksperci wykorzystują zręczność dziecięcych rąk do wyciągania wniosków na temat osobliwości centralnego układu nerwowego i rozwoju mózgu na podstawie nowoczesnych badań.Każdy rodzic powinien zwrócić uwagę na motorykę drobną rąk swojego malucha, ponieważ rozwój rąk jest związany z rozwojem mowy i myślenia u dzieci.
Trudności, jakie napotyka dziecko z zaburzeniami motoryki małej
Dziecko o słabych zdolnościach motorycznych będzie miało wiele trudności nawet w wieku przedszkolnym. Każdego dnia ma do wykonania wiele zadań, ale w oczach dorosłego te problemy są nieistotne i mało ważne, ale dla Twojego dziecka jest to codzienna walka.
- Dzieci o słabej motoryki małej mają trudności z prawidłową wymową i budową zdań.
- Ma trudności z korzystaniem z przedmiotów stołowych.
- Ma trudności z posługiwaniem się nożyczkami podczas zajęć twórczych, rysowania kredkami, pędzlami itp.
- Dziecko o słabej motoryce ma trudności z codziennym ubieraniem się. Mają trudności z wiązaniem sznurowadeł i guzików.
Ośrodek mowy w mózgu znajduje się w bliskim sąsiedztwie ośrodka ruchowego, który odpowiada za ruchy palców. Naukowcy dowiedli, że rozwój drobnej motoryki wpływa na zdolność dzieci do logicznego rozumowania oraz na rozwój pamięci i uwagi. Takie dzieci mają spójną, zrozumiałą mowę.
Niestety, większość rodziców dowiaduje się o problemach z koordynacją ruchową i motoryką małą dopiero przed rozpoczęciem nauki w szkole.
Jak rozwiązywać zręczność u dziecka
Jak opisaliśmy powyżej, motorykę dzielimy na dwa rodzaje - dużą i małą. Są one równie ważne i wymagają uwagi. Na początek porozmawiajmy o tym, jak rozwijać motorykę małą i jakie ćwiczenia lub zabawki motoryczne pomogą Tobie i Twojemu dziecku.
Rozwój małej motoryki
Tej ważnej umiejętności można nauczyć się już w bardzo wczesnym wieku. Dla bardzo małych dzieci odpowiednie są masaże dłoni, ćwiczenia palców i dotykanie przedmiotów o różnej wielkości, fakturze i kształcie.
Starsze dzieci mogą korzystać z bardziej złożonych i zabawnych zajęć, które można wykonywać w dowolnym momencie w czasie wolnym od zajęć. Kiedy idziecie do przedszkola lub w gości, idziecie na spacer na zewnątrz. Nawet gdy Ty oglądasz telewizję i odpoczywasz, Twoje dziecko może wykonywać z Tobą proste ćwiczenia.
Przykłady gier:
- "Palce się witają" - czubek prawego kciuka dotyka na przemian opuszków palców wskazującego, środkowego, serdecznego i wskazującego. Palce mogą zacząć się witać najpierw u prawej, a potem u lewej ręki. Po pewnym czasie zabawę można utrudnić i palce muszą "przywitać się" na obu dłoniach jednocześnie. Aby gra nie wydawała się nudna, możesz wymyślić piosenkę lub wiersz. Aby gra nie wydawała się nudna, możesz wymyślić piosenkę lub wiersz.
- Toczcie po kolei palcami małe koraliki, kamyczki i kulki.
- Zabawy z koralikami, zbożem, materiałami naturalnymi - zabawa małymi przedmiotami jest bardzo dobrym narzędziem do rozwijania zręczności.
- Kolorowanka - dobra kolorowanka polega na tym, że dziecko uczy się rysować bez wychodzenia poza linię, ale rozwija wyobraźnię przydatną do rysowania na zwykłej czystej kartce. Można również zastosować metodę malowania palcami, która jest świetnym sposobem na rozwijanie umiejętności motorycznych.
- Ubrania - guziki, zamki błyskawiczne i rzepy. Również interesujące i przydatne dla Twojego dziecka. Można kupić ciekawe zabawki lub poprosić dziecko, by zaprzyjaźniło się z dwiema koszulkami (które bez wątpienia każdy ma w domu). Użyj różnych połówek koszulek, aby połączyć je ze sobą. Wybieraj jasne, kontrastujące kolory lub koszule z ciekawymi guzikami.
- Zabawki motoryczne - mogą to być: Kostki do gry, Klocki, Puzzle, Sortery, Pomoce Montessori, Pinball i inne.
- Glina, plastelina, ciasto - ugniatanie palcami różnych rodzajów masy jest również bardzo przydatne dla umiejętności motorycznych. Zaangażowane są wszystkie palce i dłoń.
- Konstruowanie papieru ("origami"), szycie, haftowanie i dzierganie.
Wszystkie ćwiczenia powinny być wykonywane w sposób zabawowy. Ich złożoność powinna być dobrana w zależności od poziomu rozwoju motoryki małej u dzieci. Konieczne i pożyteczne jest stosowanie ćwiczeń palców w połączeniu z mową dzieci.
Rozwój dużej motoryki
Chcemy przypomnieć Wam ulubioną grę wielu dziewczyn w dzieciństwie - "klasykę" - rysowanie kwadratów na asfalcie i wpisywanie w nie liczb. Jeśli Twoje dziecko nie zna liczb, gra w "klasykę" jest świetnym sposobem na ich naukę. Można skakać na zmianę na jednej i na dwóch nogach.
Innym ćwiczeniem rozwijającym motorykę ogólną jest poruszanie się w różny sposób, (np. do tyłu jak krab lub na boki jak krab morski, jak niedźwiedź, poruszanie się jak "taczka" na rękach, kiedy dorosły trzyma nogi dziecka w powietrzu).
Podczas spaceru można pomyśleć o zabawach na niestabilnych powierzchniach (mosty wahadłowe, siatki, liny, różne drabinki, zejścia i wejścia). Zrobić tory przeszkód (umieść kilka przedmiotów tak, by dziecko musiało je obejść, przeskoczyć nad nimi, pod nimi i nad nimi) - pozwala to połączyć różne umiejętności motoryczne w jednej zabawie.
W razie niepogody można skorzystać z zabawnych gier edukacyjnych motorycznych w domu (np. wspinanie się po dużych poduszkach, pod stołem w pobliżu nóg). Albo nawet pozwól dziecku odbijać się na łóżku, jak na kołyszącym się morzu w poszukiwaniu złotego skarbu.
Nie zapomnij o wszelkiego rodzaju grach z piłką (dużą, powietrzną, małą). Piłki o różnych rozmiarach uczą dziecko kontrolowania rąk i wyostrzają jego zręczność.
Wskazówki dla rodziców
Praca nad rozwojem zdolności motorycznych u dzieci powinna być wykonywana regularnie. Nie czekaj, gdy dziecko dorośnie, będzie miało trudności z wykonywaniem zadań i będzie czuło się nimi zmęczone. Na początek wystarczy kilka minut dziennie (5-7 minut). Wraz z wiekiem dziecka można zwiększać ilość zadań i czas ich wykonywania.
Zwróć uwagę na zainteresowania dziecka i wybieraj zadania, które sprawiają mu przyjemność i są dostosowane do jego wieku.
Wybierz odpowiedni moment, gdy dziecko jest spokojne i w dobrym nastroju, nie jest głodne i nie jest zaangażowane w inną zabawę.
Częściej rozmawiaj z dzieckiem, nazywaj wszystkie przedmioty, prowadź dialog, odgrywaj scenki, wymyślaj historie i bajki. Podczas rozmowy z dzieckiem ważne jest także, aby częściej dotykać je, głaskać po rękach i przytulać.
Zachowaj ostrożność i uwagę podczas zabawy z mniejszymi przedmiotami - nie zostawiaj dziecka samego!
Nie ograniczaj wyobraźni dziecka.
Niektórzy z Was mogą uważać wszystkie te zadania za trudne i nieistotne. Nie spieszcie się z tym myśleniem, wierzymy, że gdy zaczniecie je wykonywać z dzieckiem, doświadczycie wielkiej radości. Za każdym razem, gdy dziecko nauczy się czegoś nowego i osiągnie sukces, poczuje radość i dumę. Wspólne działania pomogą wam zbudować przyjazne, otwarte i pełne zaufania relacje.
Życzymy Tobie i Twojemu dziecku samych sukcesów i zwycięstw. I pamiętaj, że nigdy nie jest za późno, by zacząć rozwijać umiejętności motoryczne.